Tây Ban Nha (tiếng Tây Ban Nha: España [esˈpaɲa] ( nghe)), tên gọi chính thức là Vương quốc Tây Ban Nha (tiếng Tây Ban Nha: Reino de España), là một quốc gia có chủ quyền với lãnh thổ chủ yếu nằm trên bán đảo Iberia tại phía Tây Nam châu Âu. Phần đại lục của Tây Ban Nha giáp với Địa Trung Hải về phía Đông và phía Nam, giáp với vịnh Biscay cùng Pháp và Andorra về phía Bắc và Đông Bắc; còn phía Tây và Tây Bắc giáp với Bồ Đào Nha và Đại Tây Dương. Tây Ban Nha có biên giới với Maroc thông qua các lãnh thổ nhỏ của nước này trên lục địa châu Phi, khoảng 5% dân số Tây Ban Nha sống tại các lãnh thổ thuộc châu Phi của nước này, hầu hết tập trung tại quần đảo Canaria. Với khoảng Tây Ban Nha có diện tích 505.990 km², là quốc gia rộng lớn nhất vùng Nam Âu, đứng thứ nhì tại Tây Âu và Liên minh châu Âu (EU). Với dân số vào khoảng hơn 47 triệu người (ước tính trong năm 2020), Tây Ban Nha là quốc gia đông dân thứ 6 tại châu Âu, và đứng thứ 3 trong Liên minh châu Âu. Thủ đô và thành phố lớn nhất của Tây Ban Nha là Madrid; các khu vực đô thị lớn khác gồm: Barcelona, Valencia, Sevilla, Bilbao và Málaga.
Những cư dân Tây Ban Nha bắt đầu di cư đến bán đảo Iberia vào khoảng 35.000 năm trước. Nền văn hoá Iberia cùng các khu định cư cổ đại của người Phoenicia, Hy Lạp và Carthage phát triển thịnh vượng trên bán đảo cho đến khi khu vực nằm dưới quyền cai trị của Đế quốc La Mã (Roma) vào khoảng năm 200 TCN, khu vực sau đó được đặt tên là Hispania. Trong thời trung cổ, Hispania bị các bộ lạc người German chinh phục, kế tiếp là người Moor. Tây Ban Nha trở thành một quốc gia thống nhất vào thế kỷ XV, sau khi liên minh giữa các chế độ quân chủ Công giáo hoàn thành công cuộc tái chinh phục lãnh thổ từ người Moor vào năm 1492. Trong giai đoạn cận đại, Tây Ban Nha trở thành một trong những đế quốc thực dân, cường quốc hàng hải cũng như cường quốc quân sự quy mô toàn cầu đầu tiên trên thế giới. Đế quốc Tây Ban Nha đã để lại tầm ảnh hưởng cũng như di sản khổng lồ cho nhiều quốc gia hiện đại ngày nay trong nhiều lĩnh vực, tiêu biểu như: văn hoá, ngôn ngữ, hàng hải,… đặc biệt là về chủng tộc – với trên 500 triệu người có nguồn gốc cũng như nói tiếng Tây Ban Nha trên toàn thế giới – trải dài từ châu Mỹ sang châu Á.
Tây Ban Nha hiện nay là một quốc gia Quân chủ lập hiến và Dân chủ nghị viện. Quốc vương là Felipe VI, ông đăng quang vào năm 2013. Tây Ban Nha là một cường quốc và một quốc gia công nghiệp phát triển, có nền kinh tế lớn thứ 14 trên thế giới theo GDP danh nghĩa hoặc lớn thứ 16 tính theo sức mua tương đương, chỉ số phát triển con người (HDI) đạt mức rất cao, tổng giá trị thương hiệu quốc gia đứng thứ 11 toàn cầu trong năm 2020. Tây Ban Nha là một thành viên của Liên Hợp Quốc, Liên minh châu Âu, Khu vực đồng Euro, Câu lạc bộ Paris, Tổ chức các quốc gia Iberia-châu Mỹ, NATO, OECD, WTO cùng nhiều tổ chức quốc tế lớn khác. Tây Ban Nha cũng là khách mời thường trực của hội nghị thượng đỉnh G-20.
Bản đồ Tây Ban Nha online
Bạn có thể nhấn vào để xem bản đồ toàn màn hình.
Tây Ban Nha ở đâu? Bản đồ vị trí Tây Ban Nha
Tây Ban Nha là một quốc gia thuộc khu vực Nam Âu của Châu Âu
Bản đồ hành chính Tây Ban Nha
Lịch sử
Tây Ban Nha có một lịch sử lâu đời và phong phú, bắt đầu từ thời kỳ tiền sử với sự hiện diện của các bộ lạc Celtiberian, Iberian và Phoenicia.
Trong thế kỷ thứ III TCN, Tây Ban Nha đã được thôn tính bởi La Mã và trở thành một phần của đế quốc La Mã trong hơn 500 năm. Sau đó, người Moor từ Bắc Phi đã xâm chiếm và chinh phục Tây Ban Nha vào thế kỷ thứ VIII. Với sự giúp đỡ của những người Tây Ban Nha Kitô giáo và công nghệ quân sự mới, người Kitô giáo đã chiếm lại vùng đất của họ vào thế kỷ thứ XIII và tiến hành các cuộc chinh phục mới.
Từ thế kỷ XVI đến thế kỷ XIX, Tây Ban Nha là một đế chế to lớn với tầm ảnh hưởng trên toàn thế giới, đặc biệt là ở Châu Mỹ. Tuy nhiên, cuối thế kỷ XIX, Tây Ban Nha đã chịu sự suy yếu đáng kể và cuối cùng phải chịu thất bại trong cuộc chiến tranh Mỹ – Tây Ban Nha năm 1898, mất đi các thuộc địa tại Châu Á và Mỹ.
Sau cuộc nội chiến giữa các phe phái khác nhau, Tây Ban Nha đã trở thành một nước cộng hòa vào năm 1931. Tuy nhiên, quân đội dưới sự chỉ huy của tướng Franco đã tiến hành một cuộc đảo chính và thiết lập một chế độ phát xít vào năm 1939. Sau khi Franco qua đời vào năm 1975, Tây Ban Nha đã trở thành một nước dân chủ và kinh tế của nó phát triển mạnh mẽ trong những năm sau đó.