Tiến độ di dời nhà trên và ven kênh rach, xây dựng chung cư mới thay thế chung cư cũ xuống cấp tại TPHCM diễn ra hết sức chậm chạp, đứng trước nguy cơ vỡ kế hoạch đề ra.
Đại hội đại biểu Đảng bộ TPHCM lần thứ X (nhiệm kỳ 2015 – 2020) đã đề ra 7 chương trình đột phá, trong đó có chương trình chỉnh trang và phát triển đô thị. Tuy nhiên, đến thời điểm này, hơn nửa nhiệm kỳ đi qua, nhưng việc di dời nhà trên và ven kênh rach, xây dựng chung cư mới thay thế chung cư cũ xuống cấp vẫn diễn ra hết sức chậm chạp, đứng trước nguy cơ vỡ kế hoạch đề ra.
Theo báo cáo của Sở Xây dựng TPHCM, hiện trên toàn địa bàn có khoảng 21.851 căn nhà trên và ven kênh rạch thuộc 61 dự án và được phân loại thành 3 nhóm thực hiện.
Đối với nhóm thực hiện bằng nguồn vốn ngân sách, có 7 dự án đã có chủ trương đầu tư với số lượng 2.204 căn. Hiện UBND quận 4, 6, 7, Bình Thạnh đã thực hiện bồi thường được 1.678 căn.
Một số dự án khác đã được ghi vốn chuẩn bị đầu tư với quy mô 7.910 căn, tổng mức bồi thường dự kiến 12.458 tỷ đồng nhưng hiện cũng mới chỉ ghi vốn chuẩn bị đầu tư được 14 tỷ đồng. UBND các quận đang thực hiện các công tác chuẩn bị bồi thường như khảo sát, đo vẽ hiện trạng, điều tra, kiểm đếm, thông báo thu hồi đất…
Đáng lưu ý là nhóm dự án được thực hiện theo hình thức đối tác công tư PPP. Mặc dù chỉ với 6 dự án, quy mô di dời 6.223 căn nhưng tổng kinh phí bồi thường lên tới hơn 19.000 tỷ đồng. Phương thức thực hiện là hợp đồng BT (xây dựng – chuyển giao), thành phố sẽ thanh toán quỹ đất cho chủ đầu tư tham gia; tổ chức đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư để khai thác quỹ đất dọc các tuyến kênh rạch hoặc dự án khác để kinh doanh thu hồi vốn.
Trong khi đó, nhóm dự án xây dựng nhà ở thương mại kết hợp chỉnh trang đô thị đang được các chủ đầu tư tự thoả thuận bồi thường cũng mới được gần 17/35ha, còn dang dở 1.801 căn chưa di dời xong. Hiện có 3 dự án đã được HĐND thành phố thông qua chủ trương thu hồi đất để thực hiện chỉnh trang đô thị nhưng do chưa hoàn tất bồi thường giải phóng mặt bằng, chưa đảm bảo quyền sử dụng đất hợp pháp nên sẽ chuyển qua hình thức đấu thầu để lựa chọn chủ đầu tư.
Tình cảnh tương tự cũng diễn ra đối với công tác xây chung cư mới thay thế chung cư cũ trên địa bàn thành phố.
Cụ thể, trên địa bàn có 474 chung cư cũ xây dựng trước năm 1975 trong đó có 15 chung cư cấp D (cấp hư hỏng nặng, 8 chung cư cấp độ nguy hiểm).
Tuy nhiên, cũng theo báo cáo của Sở Xây dựng TPHCM, hiện nay cũng chỉ mới có 5 chung cư đang thực hiện di dời, trong đó chỉ có 1 chung cư đã xây dựng thành dự án trung tâm thương mại, 2 chung cư đã cải tạo chuyển đổi mục đích sử dụng.
Trước tình hình này, tại cuộc họp đánh giá 2,5 năm thực hiện Chương trình chỉnh trang và phát triển đô thị trên địa bàn thành phố giai đoạn 2016 – 2020, ông Nguyễn Thành Phong, Chủ tịch UBND TPHCM đề nghị Sở Xây dựng thành phố cần có những đánh giá cụ thể, làm rõ những mặt được và chưa được, tính toán những vấn đề phát sinh mới để có những giải pháp khả thi trong thời gian tới.
Liên quan đến việc tái định cư và bồi thường giải phóng mặt bằng nhà ven kênh rạch không có cơ sở pháp lý rõ ràng, ông Nguyễn Thành Phong yêu cầu các sở, ngành và quận, huyện vận dụng đơn giá bồi thường, hỗ trợ hợp lý, tính toán bố trí tái định cư, gắn việc di dời nhà ở ven kênh rạch đồng bộ với việc ổn định đời sống của người dân.