Cộng hòa Liberia (tiếng Việt: Li-bê-ri-a) là một quốc gia nằm ở Tây Phi, giáp giới với các nước Sierra Leone, Guinée, và Côte d’Ivoire.
| Quốc kỳ: |  |
|---|---|
| Châu lục: | Châu Phi |
| Khu vực: | Tây Phi |
| Mã vùng: | 231 |
| Thủ đô: | Monrovia |
| Quốc khánh: | 26 tháng 7 |
| Diện tích: | 111,369 km² (Nguồn: WorldAtlas) |
| Dân số: | 4.937.374 người (2019) |
| GDP: | 3,07 tỉ đô la (USD) – cập nhật 2019 |
| GDP đầu người: | $621.89 |
| Tiền tệ: | Liberian dollars (LRD) |
Bản đồ Liberia online
Bạn có thể nhấn vào 
để xem bản đồ toàn màn hình.
Liberia ở đâu? Bản đồ vị trí Liberia
Liberia là một quốc gia thuộc khu vực Tây Phi của Châu Phi
Bản đồ hành chính Liberia
Lịch sử
Liberia được thành lập năm 1822 làm nơi định cư cho dân nô lệ được giải phóng từ Mỹ rồi được hồi hương về châu Phi. Năm 1847 Liberia trở thành quốc gia độc lập. Thủ đô Monrovia vinh danh Tổng thống Hoa Kỳ James Monroe (1758-1831). Tuy xứ sở này hình thành do dân nô lệ da đen từ Bắc Mỹ trở về lập nghiệp, đại đa sô dân Liberia là thổ dân thuộc 16 bộ tộc bản xứ. Tình hình chính trị Liberia tương đối ổn định trong một thời gian dài tuy có ít nhiều tranh chấp giữa người Mỹ gốc Phi châu và thổ dân bản xứ. Từ năm 1885 đến năm 1910, địa giới Liberia được phân định qua các thỏa thuận với hai đế quốc Anh và Pháp.
Từ sau 1920, đất nước đạt được những tiến bộ đáng kể trong việc tiến sâu vào nội địa. Tiến trình này được xúc tiến mạnh nhờ việc xây dựng 69 km đường xe lửa từ Monrovia đến Bomi Hills. Tháng 7 năm 1971, Tổng thống William V. Tubman qua đời sau ca mổ. Phó Tổng thống William R. Tolbert tiếp tục lãnh đạo đất nước.
Tháng 4 năm 1980, cuộc đảo chính quân sự lật đổ chế độ của William Tolbert, Samuel K. Doe lên cầm quyền, nhưng chính Doe cũng bị lật đổ và bị ám sát trong cuộc nội chiến bùng nổ năm 1990. Xung đột kết thúc năm 1996 và cuộc tuyển cử đa đảng đã diễn ra năm 1997. Lãnh đạo đảng Mặt trận Dân tộc Yêu nước, Charles Taylor, trở thành Tổng thống. Năm 2000, Liên hiệp châu Âu đình chỉ tài trợ cho Charles Taylor vì cho rằng Taylor ủng hộ quân nổi dậy ở Sierra Leone.
Vào tháng 8 năm 2003, một hiệp định hoà bình toàn diện đã kết thúc 14 năm nội chiến và thúc đẩy việc từ chức của tổng thống tiền nhiệm Charles Taylor người phải sống lưu vong ở Nigeria. Sau 2 năm cầm quyền của chính phủ quá độ, các cuộc bầu cử dân chủ đã đưa tổng thống Ellen Johnson-Sirleaf lên cầm quyền vào cuối năm 2005. Bầu cử tổng thống và hiến pháp diễn ra tự do và công bằng khắp nơi bất chấp luận điệu không trung thực từ George Weah – đối thủ của Johnson-Sirleaf. Uỷ ban Liên Hiệp quốc ở Liberia (UNMIL) có mặt ở mọi nơi tại nước này đã hoàn thành xong chương trình giải giáp vũ khí đối với những binh lính trước đây vào cuối năm 2004, tuy nhiên tình hình an ninh vẫn bất ổn và quá trình tái thiết cơ cấu kinh tế xã hội quốc gia bị chiến tranh tàn phá này vẫn rất chậm chạp.
Người bản xứ tây Phi
Công dân từ Mỹ
Sự kiện giữa thế kỷ hai mươi quan trọng
Nội chiến lần 1 (1989-1997)
Là cuộc nội chiến giữa 2 phe: Chính phủ Liberia (Được lãnh đạo bỏi Doe vào năm 1990 sau đó bị lật đổ và được lên cầm quyền bởi Hezekiah Bowen-Tổng tư lệnh ALF) và NPLF-National Patriotic Front of Liberia (Mặt trận Yêu nước Quốc gia Liberia; lãnh đạo bởi Taylor, Johnson, Yeaten, Dokie và Woewiyu; chống lại ALF và chính phủ Liberia), cuộc nội chiến đã đẩy đất nước vào khủng hoảng nặng nề, khiến cho 200.000 người chết (gồm cả người dân). Kết quả cuối cùng cho thấy Taylor đã thắng và sau đó trở thành tổng thống Liberia.
Chính phủ chuyển tiếp và cuộc bầu cử
Nội chiến lần 2 (1999-2003)
Đất nước hòa bình chưa được bao lâu thì sau 2 năm, cuộc nội chiến lần 2 lại bùng nổ, cuộc nội chiến diễn ra giữa phe chống Taylor và Chính phủ của Liberia do Taylor lãnh đạo. Cuộc chiến diễn ra khá khốc liệt, chỉ kết thúc khi phiến quân thành công chiếm được Monrovia sau cuộc vây hãm kéo dài từ tháng 7 đến tháng 8 năm 2003. Không lâu sau đó thì nội chiến kết thúc do Taylor từ chức và lưu vong. Cuộc nội chiến đã giết chết ~50.000 người. Tiếp theo đó là hiệp định hòa bình Accra và tiến trình gìn giữ hòa bình của Liên Hợp Quốc.
Tổng thống George Weah
Tình trạng nhân quyền
Bản đồ vật lý Liberia
Nguồn: Cục Tình báo Trung ương Mỹ (CIA).
Địa lý
Quốc gia ở Tây Phi, bên bờ Đại Tây Dương, Tây Bắc giáp Sierra Leone, Đông Bắc giáp Guinea, Đông giáp Côte d’Ivoire. Lãnh thổ Liberia có rất nhiều sông, vùng cao nguyên lượn sóng ở phía Đông Bắc được bao quanh bởi dãy Guinea thoải dần về phía vùng đồng bằng ven biển và bãi biển thấp ở vùng Tây Nam. Các khu rừng rậm ở Liberia tương ứng với các vùng nằm trong miền khí hậu cận xích đạo, rất ẩm ướt.
Bản đồ giao thông của Liberia
Bản đồ vệ tinh Liberia
